Śledzie po kaszubsku de lux– czyli moje ulubione

Pomidorowo- cebulowe, lekko pikantne, z aromatycznymi przyprawami i odczuwalną paprykową nutą. Słodko-kwaśne. Obok tradycyjnych śledzi w oleju i tych w octowej zalewie, to właśnie te śledzie po kaszubsku są moimi ulubionymi. Możecie je spokojnie naszykować nawet tydzień wcześniej. Tak zrobione śledzie w lodówce można przechowywać przez 2-3 tygodnie.

Przyznaję się bez bicia że jestem totalnym ‘grammar nazi’ i czytanie na polskich blogach i portalach słowa „matjesy” dosłownie, fizycznie sprawia mi ból. Nie ma u nas w Polsce czegoś takiego jak ‘matjes’!

Jest matias, czyli śledź dziewiczy, zwany też ‘rybą młodocianą’– śledź przed pierwszym tarłem. W Bałtyku śledzie matiasy to te które mają do 2-3 lat (młode a i tak ogromne). Śledzie oceaniczne dojrzałość płciową osiągają w wieku 5-8 lat. A jak nikt ich po drodze nie odłowi – te ryby pożyją sobie spokojnie nawet i 20-25 lat.

Niepoprawna pisownia jak i wymowa wzięła się z holenderskiego wyrażenia ‘maatjesharing’– oznaczającej małego (mają po około 12-15cm), bardzo młodego (około rocznego), najpierw mrożonego (dla zabicia pasożytów i bakterii) a potem solonego w drewnianej beczce śledzia, którym Holendrzy prawie że bez opamiętania objadają się z dodatkiem cebulki w czerwcu– bo maatjesharing to produkt sezonowy i nie odławia się ich wszystkich na raz, część musi przecież dopłynąć na tarło.

Te śledzie które my kupujemy nazywane są handlowo ‘a la matias’, bo też i z żadnej strony holenderskich tłuściutkich miniśledzików nie przypominają. Ani smakiem, ani wielkością, ani kolorem czy konsystencją mięsa. Nie znam nikogo, kto takiego śledzia wyciąga z plastikowego wiaderka (a widzieliście gdziekolwiek jeszcze polskie śledzie beczkowane?) i zjada ze smakiem. No nie da się. Ale po odpowiedniej obróbce…

Dzień przed robieniem śledzi płuczemy filety w zimnej bieżącej wodzie, a następnie moczymy je przez całą noc (jeśli bardzo słone – nawet przez dobę) w mleku wymieszanym pół na pół z wodą. Jeśli są naprawdę bardzo, bardzo mocno słone, wodę i mleko należy po 10-12 godzinach wymienić na nową. Zalewamy śledzie mlekiem z wodą, odkładamy na noc do lodówki. Pozwoli to w znacznym stopniu zniwelować słoność ryby.

Rano filety zamarynujemy – gotujemy wodę z łyżeczką ziaren gorczycy, potłuczonymi kulkami ziela angielskiego, liśćmi laurowymi, cukrem, pieprzem i octem pod przykryciem, na małym ogniu przez 5-8 minut. Zalewę całkowicie studzimy i zalewamy nią pokrojone na mniejsze kawałki śledzie. Wkładamy do lodówki i wieczorem kończymy przygotowanie.

Po minimum 8-10 godzinach filety odsączamy z marynaty na sicie i pozbywamy się z nich przypraw. Płuczemy śledzie pod bieżącą wodą. Cebule obieramy i kroimy w półplasterki. Na patelni podgrzewamy 3-4 łyżki oleju, wkładamy cebulę i dusimy ją z goździkami, zielem angielskim i majerankiem. Łamiemy liście laurowe i je też dodajemy do cebuli. Można dusić cebulę z przyprawami pod przykryciem, woda z parowania jej nie zaszkodzi. Cebula powinna zrobić się miękka i szklista, nabrać ciemniejszego koloru. Nie może się przypalić bo zgorzknieje, więc dusimy 8-10 minut na małym ogniu i nie zapominamy o mieszaniu.

Kroimy suszone śliwki na mniejsze kawałki, dodajemy do duszącej się cebuli. Dorzucamy namoczone wcześniej w gorącej wodzie i odcedzone rodzynki. Dodajemy mieloną paprykę, solimy całość i pieprzymy do smaku. Dodajemy na patelnię przecier pomidorowy i resztę naszykowanego oleju, dokładnie mieszamy. Wyłączamy gaz pod patelnią i dokładamy pokrojone w ćwierć plasterki kiszone ogórki. Dokładnie mieszamy, sprawdzamy czy cebula nie potrzebuje jeszcze soli, pieprzu albo cukru.

W słoiku układamy warstwę cebuli z dodatkami, na nią warstwę śledzi, znowu warstwę cebuli, znowu warstwę śledzi, i tak do wykończenia składników. Całość lekko ugniatamy i zalewamy całym płynem z patelni. Jeśli go mało, można dodatkowo uzupełnić słoik olejem. Chowamy do lodówki i zapominamy o tym słoiku na przynajmniej 3 dni. Ale i tak śledzie po kaszubsku najlepsze są gdy postoją przynajmniej 5 dni – wtedy kawałki ryby idealnie przechodzą aromatem cebuli, pomidorów i przypraw.