Kreolska Jambalaya – daleka krewna paelli

Kuchnia Stanów Zjednoczonych to nie tylko hamburgery. To przede wszystkim kuchnia napływowych mieszkańców Nowego Świata. Warto co jakiś czas się w nią zagłębić. Jak w miskę gumbo czy tej pysznej, prostej kreolskiej jambalayi.

Kreole to potomkowie imigrantów z Francji i Półwyspu Iberyjskiego. Osiedlali się głównie w południowych stanach USA, szczególnie w Luizjanie. Razem ze sobą przywieźli swoje potrawy, które ze względu na zróżnicowanie produktów jak i samych gotujących – ewoluowały w nowe dania z europejskim rodowodem.

Jambalayi najbliżej jest do hiszpańskiej paelli – to mieszanka mięs i owoców morza, ryżu, bulionu i pomidorów, oparta na cajuńskiej (pochodzącej od osadników francuskich) duszonej ‘świętej trójcy’ – cebuli, słodkiej papryce i selerze naciowym. Przy szykowaniu jambalayi trochę jak z gumbo – wrzucało się takie mięso, jakie było akurat pod ręką. W zależności od pory roku był to albo kurczak, królik, albo świeżo upolowane na bagnach aligatory, nutrie, żółwie czy nawet wiewiórki. Z owoców morza w jambalayi najpopularniejsze są do dziś krewetki, małże i mięso kraba. Kiełbasa francuska andouille jest w Polsce nie do zdobycia, ale z naszą różnorodnością wędlin spokojnie do jambalayi nada się grubo mielona, dobra śląska kiełbasa wędzona. Z zastrzeżeniem – raczej nie za mocno czosnkowa i nie za sucha.

UWAGA! Jambalayi nie robi się tak samo jak gumbo, na ciemnej zasmażce – jej bazą smakową jest “trójca” cebuli, papryki i selera naciowego, smażona tak samo jak włoskie czy hiszpańskie sofrito.

Szykujemy najpierw wszystkie składniki. Papryki myjemy, pozbawiamy je gniazd nasiennych, kroimy w dwucentymetrowe kawałki. Cebule obieramy i kroimy drobno, dodajemy do miski z papryką. Myjemy i obieramy z łyka gałązki selera naciowego, kroimy je w półcentymetrowe plasterki, dodajemy do papryki i cebuli. Ząbki czosnku przeciskamy przez praskę, dodajemy do warzyw.

Krewetki odmrażamy na sicie pod bieżącą wodą, nie bardzo ciepłą, pozbawiamy je resztek pancerzyka i ogonków, następnie kroimy je wzdłuż na połowy. Jeśli krewetki były świeże – oczyszczamy je z pancerzyków, przewodów pokarmowych i kroimy tak samo. Parzymy na sicie wrzątkiem.

Podgrzewamy bulion lub rozpuszczamy jedną kostkę bulionu wołowego w 0,5 litra wrzącej wody. Kurczaka pozbawiamy błonek i kroimy w 1,5cm kostkę. Kiełbasy kroimy w cienkie plasterki. Szykujemy mieszankę przypraw – jak sama nazwa wskazuje wystarczy tylko podane przyprawy wymieszać 😉 2-3 płaskie łyżeczki kreolskiej mieszanki wcieramy w mięso kurczaka. Resztę zostawiamy na później.

W dużym rondlu rozgrzewamy na średnim ogniu łyżkę smalcu i 2 łyżki oleju. Na skwierczący tłuszcz wrzucamy kiełbasę. Podsmażamy kiełbasę mieszając, do mocnego zrumienienia z obu stron, około 7 minut. Wyjmujemy skarmelizowaną kiełbasę, zostawiamy tłuszcz. Na tłuszcz wrzucamy mięso kurczaka i zamykamy je z obu stron, mieszając i smażąc około 5 minut. Nie trzeba go smażyć do końca, dojdzie do pożądanego stanu podczas duszenia całości. Kurczaka z rondla wyjmujemy, dodajemy go do usmażonej kiełbasy.

W rondlu znowu rozgrzewamy pozostały tłuszcz, wrzucamy pokrojone cebule, seler naciowy i papryki. Całość smażymy na średnim ogniu, mieszając co jakiś czas, około 7-8 minut, aż warzywa ładnie się zeszklą i widocznie zmiękną. Do warzyw dodajemy podsmażoną wcześniej kiełbasę, kurczaka, wlewamy całą zawartość puszki pomidorów (jeśli są w całości – rozdrobnijcie je w dłoni), dodajemy pozostałą kreolską mieszankę przypraw, wlewamy bulion.

Całość dokładnie razem mieszamy i wsypujemy surowy ryż. Mieszamy dokładnie i stawiamy rondel na małym ogniu. Potrawa ma tylko powoli pyrkać i się dusić, a w tym czasie ryż zrobi się miękki i wchłonie większość płynu. Mieszamy co jakiś czas, żeby ryż nie przywarł do dna. Takie duszenie zajmie około 30-35 minut – sprawdźcie po 25 minutach czy ryż już miękki, jeśli nie – duście jeszcze chwilę. Gdy już prawie gotowe, dodajemy do smaku ostry sos z papryczek chili, na wierzch wsypujemy przygotowane wcześniej krewetki, mieszamy całość i dajemy jej jeszcze 5 minut poddusić się pod przykryciem. Podajemy jambalayę w miseczkach, posypaną grubo skrojoną zieleniną.

To jedna z tych potraw, o których powstały nawet piosenki. “Jambalaya” to klasyk amerykańskiej muzyki country, śpiewany, grany i tańczony przez wszystkich i wszędzie. Pewnie skojarzycie melodię piosenki śpiewanej przez Annę Jantar, ze słowami Bogdana Olewicza:

Baju baj, baju baj, proszę pana!
Ja nie jestem taka pierwsza lepsza Anna
Znam ten styl,
Znam ten kit już na pamięć.
Czego pan chce? Poskarżę się mojej mamie!

Zapisz