Śledzie po szwedzku – inlagd sill

Śledzie marynowane w słodkiej octowej zalewie z czerwoną cebulą i marchewką – typowo szwedzkie, mocno kwaśne i mocno słodkie jednocześnie. Żaden amator śledzi nie przejdzie obojętnie obok tak pięknego, obłędnie pachnącego różowego słoiczka.

Przyznaję się bez bicia że jestem totalnym ‘grammar nazi’ i czytanie na polskich blogach i portalach słowa „matjesy” dosłownie, fizycznie sprawia mi ból. Nie ma u nas w Polsce czegoś takiego jak ‘matjes’! Jest matias, czyli śledź dziewiczy, zwany też ‘rybą młodocianą’– śledź przed pierwszym tarłem. W Bałtyku śledzie matiasy to te które mają do 2-3 lat (młode a i tak ogromne). Śledzie oceaniczne dojrzałość płciową osiągają w wieku 5-8 lat. A jak nikt ich po drodze nie odłowi – te ryby pożyją sobie spokojnie nawet i 20-25 lat.

Niepoprawna pisownia jak i wymowa wzięła się z holenderskiego wyrażenia ‘maatjesharing’– oznaczającej małego (mają po około 12-15cm), bardzo młodego (około rocznego), najpierw mrożonego (dla zabicia pasożytów i bakterii) a potem solonego w drewnianej beczce śledzia, którym Holendrzy prawie że bez opamiętania objadają się z dodatkiem cebulki w czerwcu– bo maatjesharing to produkt sezonowy i nie odławia się ich wszystkich na raz, część musi przecież dopłynąć na tarło.

Te śledzie które my kupujemy nazywane są handlowo ‘a la matias’, bo też i z żadnej strony holenderskich tłuściutkich miniśledzików nie przypominają. Ani smakiem, ani wielkością, ani kolorem czy konsystencją mięsa. Nie znam nikogo, kto takiego śledzia wyciąga z plastikowego wiaderka (a widzieliście gdziekolwiek jeszcze polskie śledzie beczkowane?) i zjada ze smakiem. No nie da się. Ale po odpowiedniej obróbce…

Dzień przed robieniem śledzi płuczemy kupione filety w zimnej bieżącej wodzie, a następnie moczymy je przez całą noc (jeśli bardzo słone – nawet przez dobę) w mleku wymieszanym pół na pół z wodą. Jeśli są naprawdę bardzo, bardzo mocno słone, wodę i mleko należy po 10-12 godzinach wymienić na nową. Zalewamy śledzie mlekiem z wodą, odkładamy na noc do lodówki. Pozwoli to w znacznym stopniu zniwelować słoność ryby.

Na drugi dzień szykujemy wszystkie składniki, litrowy słoik i składamy wszystko do kupy. Płuczemy śledzie pod bieżącą wodą, osuszamy, kroimy w poprzek w centymetrowe paski. Cebulę obieramy, kroimy w plasterki. Marchewkę cienko obieramy ze skóry i w równie cienkie plasterki kroimy. Pieprz, ziele angielskie i jałowiec lekko miażdżymy.

Wodę mieszamy w garnku z octem, wrzucamy do niej zmiażdżone przyprawy, połamane na pół liście laurowe. Wsypujemy cukier, wrzucamy pokrojoną marchewkę. Całość w garnuszku przykrywamy i na małym ogniu doprowadzamy do wrzenia, pod przykryciem. Mieszamy do rozpuszczenia cukru, dodajemy pokrojoną cebulę i marynatę gotujemy na małym ogniu pod przykryciem jeszcze około 2-3 minut. Wyłączamy gaz i kompletnie zalewę studzimy.

Po jej ostudzeniu na dno słoika wykładamy trochę cebuli, marchewki i przypraw, nakładamy warstwę śledzi. Znowu wyławiamy z zalewy cebulę, marchew, przyprawy, równomiernie rozkładamy na śledziach. Powtarzamy do wykończenia składników, a wszystko na koniec zalewamy pozostałą w garnku marynatą i przyprawami, zamykamy szczelnie i odstawiamy do lodówki na minimum 3-4 dni.

Śledzie można przechowywać w lodówce do miesiąca – ale szczerze wątpię, że dacie im postać aż tak długo. Pyszne są z ciemnym słodowym pieczywem – razowcem, pumperniklem, podane ze świeżym zielonym ogórkiem i kleksem majonezu.